TIRZA (ism. Literair Café) – 18 december

Nederland
Drama
100 minuten, vanaf 12 jaar

geregisseerd door Rudolf van den Berg
met Gijs Scholten van Aschat, Sylvia Hoeks en Keitumetse Matlabo

Verfilming van Arnon Grunbergs gelijknamige roman waarin Jörgen zijn dochter Tirza probeert op te sporen, nadat zij spoorloos verdwenen is in Namibië.

Een paar dagen nadat Tirza en haar vriendje Choukri zijn vertrokken voor een reis door Namibië, heeft haar vader nog niets van hen gehoord. Hij vertrekt naar het Afrikaanse woestijnland om zijn dochter op te sporen en ontmoet daar Kaisa, die hem binnenvoert in haar wrede en bloederige wereld. Samen met haar ontdekt hij wat Tirza is overkomen; een lot dat huiveringwekkender is dan hij in zijn ergste nachtmerries heeft kunnen voorzien.

Deze verfilming van de gelijknamige bestseller van Arnon Grunberg won een Gouden Kalf voor Beste Regie en Beste Montage.

Recensie Filmtotaal:

Acht jaar geleden liet regisseur Rudolf van den Berg voor het laatst van zich horen met Snapshots. De door hem geschreven en geregisseerde film verhaalde over een oude man en een jonge vrouw die elkaar in Amsterdam ontmoeten. Wat heet: ze vinden niet alleen elkaar maar ook de liefde. In Tirza raken de hoofdpersonages juist van elkaar verwijderd. Jörgen is op zoek naar zijn dochter, maar het is nog maar de vraag of hij haar ooit weer in de armen kan sluiten en zijn geluk zal hervinden. Zijn zoektocht leidt hem diep het Afrikaanse woestijnlandschap in, waar hij met elke stap steeds verder wegzinkt in een draaikolk van wanhoop, verdriet en herinneringen.

Jörgen Hofmeester voelt zich overal overbodig. Hij wordt ontslagen bij de uitgeverij waar hij zijn leven lang werkzaam was en zijn vrouw heeft hem de bons gegeven. Het enige lichtpuntje in Jörgens bestaan is oogappel Tirza, zijn nieuwsgierige dochter (“Pap, wanneer word ik ontmaagd?”) die bruist van het leven. Als zij cello speelt of citeert uit literaire werken, voelt hij zich weer een beetje gelukkig. Maar kleine meisjes worden groot. Ook Tirza wil de wijde wereld in. Samen met haar Marokkaanse vriend vertrekt ze naar Namibië, maar daarna verneemt niemand meer iets van haar. Bij Jörgen slaat al snel de radeloosheid toe. Hij besluit zelf naar Afrika te gaan om op zoek te gaan naar zijn dochter, en dat leidt tot een schokkende ontdekking.

Rudolf van den Berg is in Nederland voornamelijk bekend als regisseur van de boekverfilming De Avonden. Tirza is eveneens een filmbewerking van een literair werkje, ditmaal van schrijver Arnon Grunberg. Het boek werd geprezen om de actuele thema’s die Grunberg op de achtergrond van zijn verhaal liet sluimeren, zoals de collectieve angst die ontstond na de aanslagen op 11 september en de economische recessie; het verhaal schreeuwde om een verfilming. Mocht je al bekend zijn met het boek, dan is dat zeker geen reden om de film links te laten liggen. Dankzij een slimme verhaalconstructie heeft Van den Berg van Tirza een film gemaakt die zowel verrassend is voor degenen die bekend zijn met het boek, als voor de onbevangen bioscoopbezoeker.

Het verhaal speelt zich in de film voor het grootste gedeelte af in Afrika, waarbij versnipperde flashbacks van gelukkige momenten tussen vader en dochter gedoseerd worden uitgestrooid. Deze découpage werkt uitstekend. Waar flashbacks in veel gevallen storend zijn of de vaart uit een film halen, krijg je hier met een bijna meetkundige precisie telkens een stukje van de puzzel aangereikt. Als kijker word je op die manier langzaam meegezogen in de ontreddering en machteloosheid van Jörgen, zonder dat de film inzakt. Zijn zoektocht door de woestijn krijgt tegen het einde zelfs iets bijbels.

Tirza leunt echter het meest op zijn sterke cast: Sylvia Hoeks kruipt met een beugel schijnbaar moeiteloos in de huid van een tiener, Johanna ter Steege zet een regelrechte bitch neer en Keitumetse Matlabo is als kindprostituee Kaisa een geloofwaardig moreel klankbord voor Jörgen. Gijs Scholten van Aschat is echter onnavolgbaar als de vader van Tirza. Wat een schitterende prestatie, vooral omdat de acteur zijn wanhopige personage op voortreffelijke wijze voorziet van zoveel emotionele lagen. Een gezonde portie Hollands cynisme mag daarbij natuurlijk niet ontbreken.

Bovenal is Tirza een geslaagde afspiegeling van deze tijd, die flirt met de grote thema’s uit het leven. Rudolf van den Berg heeft daarnaast ook nog genoeg oog voor detail. Van de expressieve fotografie tot aan de kleinste bijrol: Tirza is tot in de puntjes uitgewerkt.